دوره نقاهت بعد از تعویض مفصل زانو تقریباُ ۱۲ هفته طول می‌کشد. بسیاری از افراد پس از ۳ هفته می‌توانند بدون وسایل کمکی راه بروند و پس ۴ الی ۶ هفته دوباره رانندگی نمایند اما تمام این موارد در صورتی امکان پذیر می‌باشد که تمام دستورالعمل‌های ارائه شده از سوی جراح به خوبی رعایت شود. در ادامه‌ی این مقاله نکات ضروری که باید در طی دوران بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل زانو رعایت نمائید به صورت مختصر ارائه شده است.
جدول زمانی بهبودی پس از تعویض مفصل زانو
این امکان برای فرد وجود دارد به محض اینکه بعد از عمل هوشیاری کامل خود را بدست آورد و توانست تعادل خود را حفظ کند می تواند به کمک واکر یا عصا شروع به راه رفتن نماید . مدت زمان استفاده از عصا بسته به نوع تکنیک عمل جراحی و مشکل زمینه ای که بیمار داشته متفاوت می باشد . در موارد معمول ۳ هفته بعد از عمل تعویض مفصل زانو و یا بین چهار تا شش هفته لازم است که از عصا یا واکر استفاده نماید .
۴۸ ساعت اول پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- جراحی تعویض مفصل زانو معمولاُ به صورت سرپایی انجام می‌شود و احتیاجی به بستری شدن در بیمارستان نمی‌باشد بنابراین چند ساعت پس از پایان جراحی می‌توانید به منزل بازگردید.
- پیش از بازگشت به منزل فیزیوتراپ به شما کمک می نماید با کمک واکر و یا عصا راه بروید و طریقه‌ی استفاده از این ابزار را به شما آموزش می‌دهد، شما باید بتوانید چند قدم را به تنهایی راه بروید و با کمک پرستار و یا همراه به سرویس بهداشتی بروید.
- توصیه می‌شود پس از ۲۴ ساعت برنامه های فیزیوتراپی را شروع نمائید تا به سرعت بتوانید به زندگی روزمره‌ی خود بازگردید.
- در روزهای اول پس از جراحی مقداری درد، تورم و کبودی در محل جراحی خواهید داشت که به تدریج برطرف می‌شود. از هر گونه فشار به زانو خودداری نمائید.
- ۴۸ ساعت پس از جراحی باید روی صاف کردن زانو تمرکز نمائید و با کمک فیزیوتراپ خم کردن زانو را شروع نمائید.
اولین هفته پس از جراحی تعویض مفصل زانو
در هفته‌ی اول باید مطابق با برنامه‌های فیزیوتراپی بر موارد زیر متمرکز شوید:
- شروع راه رفتن
- افزایش دامنه‌ی حرکتی زانو
- استفاده از دوچرخه‌ی ورزشی
در صورت اجازه‌ی پزشک متخصص ارتوپد می‌توانید تمرینات قدرتی پا را در هفته‌ی اول شروع نمائید. در این دوره از هرگونه فشار روی زانو خودداری نمائید و در صورتی که علائمی مانند تورم و یا درد مزمن و شدید داشتید از ادامه‌ی تمرینات تا زمان بهبودی صرف نظر نمائید.
در این دوره جهت کاهش درد از داروهای مسکن و کمپرس آب یخ می‌توانید استفاده نمائید. در صورتی که از پانسمان‌های ضد آب استفاده شده باشد در روز پس از جراحی می‌توانید دوش بگیرید، در غیر این صورت تا زمانی که جراح به شما اجازه دهد باید صبر نمائید.
از خیس کردن زانو تا حداقل ۳ الی ۴ هفته باید خودداری نمائید تا برش‌های جراحی به طور کامل بهبود بیابند.
هفته‌ی دوم تا سوم پس از جراحی تعویض مفصل زانو
در این دوره به انجام تمرینات ورزشی زیر نظر فیزیوتراپ و پزشک متخصص ارتوپد باید ادامه دهید. اکثر بیماران در این دوره دیگر احتیاجی به استفاده از عصا و یا واکر ندارند.
در صورتی که همچنان از عصا استفاده می‌نمائید از خم کردن زانو خودداری نمائید. در این دوره از راه رفتن و یا نشستن‌های طولانی خودداری نمائید. همان قدر که راه رفتن طولانی مدت می‌تواند به زانوی شما آسیب وارد می کند، نشستن برای مدت طولانی می‌تواند موجب سفت شدن زانوی شما شود.
در این زمان می‌توانید حدود ۱۰ دقیقه و یا بیشتر راه بروید، به تنهایی دوش بگیرید و بدون نیاز به کمک دیگران فعالیت‌های ساده‌ی روزمره را انجام دهید.
هفته‌ی ۴ تا ۶ پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- پس از ۱ ماه تورم و التهاب بهبود قابل توجه خواهد داشت و در اغلب موارد احتیاجی به استفاده از داروهای مسکن ندارید.
- در این دوره باید تمرینات برای افزایش قدرت و دامنه‌ی حرکت زانو را انجام دهید.
- تقریباُ تمام بیماران پس از ۱ ماه دیگر احتیاجی به استفاده از عصا ندارند و می‌توانند پیاده روی‌های طولانی داشته باشند و فعالیت‌های روزمره را انجام دهند.
- اگر شعل شما در حالت نشسته انجام می‌شود پس از ۱ ماه می‌توانید به محل کار خود بازگردید اما در صورتی که شغل شما به گونه‌ای است که باید پیاده روی‌های طولانی داشته باشید و یا اشیا سنگین را جا به جا نمائید بهتر است تا ۳ ماه مرخصی بگیرید.
- پس از ۶ هفته می‌توانید سفرهای طولانی مدت را آغاز نمائید، پیش از این دوره نشستن‌های طولانی مدت می‌تواند منجر به افزایش خطر لخته شدن خون شود.
هفته‌ی ۷ تا ۱۱ پس از جراحی تعویض مغصل زانو
در این دوره دامنه‌ی حرکتی زانو تا ۱۲۰ درجه افزایش خواهد یافت و بیشتر تمرینات فیزیوتراپی بر روی افزایش قدرت در زانو و عضلات اطراف آن متمرکز می‌شود.
در این دوره می‌توانید بیشتر فعالیت‌های بدنی با سرعت معمولی را شروع نمائید، به عنوان مثال پیاده روی‌های طولانی، شنا کردن، دوچرخه سواری و یا سایر تمریناتی که پیش از جراحی انجام می‌دادید.
هفته‌ی ۱۲ پس از جراحی تعویض مفصل زانو
در این دوره همچنان باید تمرینات فیزیوتراپی خود را انجام دهید اما باید مراقب باشید که هیچ گونه ضربه و یا فشاری به ایمپلنت‌های نصب شده در زانو وارد نشود. این ضربه‌ها هنگام انجام ورزش‌هایی مانند ایروبیک، اسکی، بسکتبال، فوتبال و یا دوچرخه سواری با سرعت بالا ممکن است رخ دهد.
جهت شروع هرگونه فعالیت ورزشی جدید ابتدا با پزشک خود صحبت نمائید.
هفته‌ی ۱۳ به بعد
پس از ۳ ماه شما می‌توانید بیشتر فعالیت‌های روزمره‌ی خود را انجام دهید اما ۶ الی ۱۲ ماه طول می‌کشد تا بتوانید زانویی قوی و منعطف داشته باشید. لازم است به صورت دوره‌ای تحت معاینه جراح تعویض مفصل زانو خود قرار داشته باشید تا هرگونه مشکل و آسیب به سرعت در مراحل اولیه شناسایی شود.
بسیاری از افرادی که جراحی تعویض مفصل زانو را انجام داده‌اند از نتایج جراحی رضایت کامل دارند و افزایش کیفیت زندگی پس از جراحی را گزارش می‌نمایند.
کلام اخر
برای انجام فعالیت های سنگین و کارهای روزمره به هبچ عنوان عجله نکنید. این مرحله باید به آرامی و با تمرکز انجام گردد . برای رسیدن به نتیجه و بهبودی کامل به توصیه های پرشک ارتوپد خود دقت کنید و آن ها را رعایت نماید تا به نتیجه مطلوب برسید. همچنین توجه داشته باشید، زمان بهبودی در افراد می تواند متفاوت باشد.
