درد زانو یکی از مشکلاتی است که ممکن است در هر سنی برای افراد به وجود آید. زانویی که دچار آسیب طولانی مدت شده و به درمان های طبی و فیزیوتراپی پاسخ مناسب نداده است نیاز به تعویض دارد. جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی (Arthroplasty) یکی از ابداعات بشر در قرن بیستم می باشد که با تعویض مفصل زانو با یک پروتز مصنوعی به کاهش درد کمک می کند. مطمئنا بعد از تعویض مفصل زانو، بیمار نیاز به مراقبت های فراوانی دارد که بدین منظور باید در ارتباط با پزشک معالج و پزشکان توانبخشی باشد. اولین سوالی که پیش می آید این است که آرتروپلاستی در چه کسانی باید انجام شود؟ آیا در همه ی درد های زانو نیاز به جراحی است؟ آیا در تمام سنین می توان این جراحی را انجام داد؟ در این مقاله به سوالات شما عزیزان می پردازیم پس تا انتها همراه ما باشید.
دسترسی آسان به بخش های مقاله
در صورتی که فرصت مطالعه این مقاله را ندارید میتوانید با گوش دادن به پادکست زیر خلاصه ای از مطالب را بشنوید:
آناتومی زانو
زانو از جمله بزرگترین و کاربردی ترین مفاصل بدن است که وزن کل بدن را تحمل کرده و می تواند باعث فعالیت راحت تر بدن در طول روز شود. زانو از بخش های مختلفی مانند انتهای پایینی استخوان ران (فمور) و انتهای بالایی استخوان ساق (تیبیا) و کشکک (پاتلا) تشکیل شده است. شما میتوانید با کلیک بر روی نقاط مشخص شده در تصویر زیر بخش های مختلف زانو را مشاهده کنید.
- غضروف های داخل زانو
- لیگامان های زانو
- استخوان های زانو
- منیسک های زانو
- تاندون های اطراف زانو
- اعصاب داخل زانو
- شریانها داخل زانو
انتهای استخوان ران و درشت نی از غضروف مفصلی به قطر دو و نیم سانت پوشانده شده است. این مفاصل باعث شده که استخوان ها به راحتی و بدون درد بر روی هم حرکت کنند. در بین دو سطح غضروفی مایع سینوویال قرار دارد که سطح غضروف را روغن کاری می کند تا زانو به نرمی خم و راست شود.
زانو دارای چهار لیاگمان است که یک لیاگمان در طرف داخل زانو (لیگامان جانبی داخلی (MCL)) و دیگری در طرف خارج زانو (لیگامان جانبی خارجی (LCL)) قرار دارد. دو لیاگمان دیگر نیز در داخل زانو قرار دارد که به آن لیگامان صلیبی شکل یا متقاطع می گویند.
مفصل زانو از بالا و پایین بین دو استخوان ران و درشت نی و در جلوی اسخوان کشکک زانو قرار گرفته است.
در بین دو استخوان ران و درشت نی دو واشر قرار گرفته است که به آن ها منیسک داخلی و خارجی می گویند. این منیسک ها وظیفه ضربه گیری دارند و تمام ضربه هایی که به زانو وارد می شود را به طور مساوی بین سطوح استخوانی پخش می کنند.
عضلات توسط تاندون ها به استخوان میچسبند و با کوتاه و بلند شدن عضلات، تاندون نیز کشیده یا شل می شود و باعث حرکات مفاصل می شوند.
یکی از عصب هایی که در پشت زانو قرار دارد عصب سیاتیک است که در داخل زانو به دو عصب عصب تیبیال و پرونئال مشترک تقسیم می شود.
در داخل زانو شریان ها قرار دارند که جریان خون را به بخش پنجه پا میرسانند نام این شریان ها در داخل زانو شریان پوپلیتئال است که به دو شاخه به نام شریان تیبیال قدامی و خلفی تقسیم می شود.
زانو دچار چه آسیب هایی می شود؟
ثبات مفصل زانو به چهار لیگامان اصلی و عضله چهار سر ران بستگی دارد. اهمیت عضله ی چهار سر ران در ثبات زانو شایان توجه است به طوری که عضله ی چهار سر قدرتمند می تواند با وجود شلی قابل توجه لیگامان ها، زانو را کنترل نماید. در بسیاری از بیماری ها و آسیب های زانو، عضله چهار سر ران تحلیل می رود و وضعیت این عضله تا حدودی شاخص وضعیت زانو می باشد. اگر آتروفی در این عضله وجود دارد، اختلالی قابل توجه در زانو رخ داده است. در زیر به تعدادی از آسیب های زانو اشاره شده است:
- شکستگی کشکک
- در رفتگی
- آسیب رباط صلیبی قدامی یا ACL
- پارگی رباط صلیبی خلفی یا PCL
- صدمات رباط‌های جانبی
- پارگی مینیسک
- پارگی تاندون کشکک
مفصل زانو جدای از این که نسبت به آسیب مستعد می باشد، تقریبا در همه ی انواع آرتریت نیز درگیر می شود. به علاوه این مفصل شایع ترین مفصل درگیر در استئوکندریت دیسکان و ایجاد جسم آزاد داخل مفصلی است.
چه عواملی باعث تخریب مفصل زانو می شود؟
مشکلات زیر از جمله عواملی است که میتواند باعث تخریب زانو و در نتیجه درد شود:
ساییدگی مفصل زانو
آرتروز زانو
روماتیسم مفصل
شکستگی داخل مفصل
جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
ناحیه ی اطراف زانو، فعال ترین ناحیه ی رشد استخوانی در اندام تحتانی می باشد (برخلاف اندام فوقانی که بیشترین رشد استخوانی در اطراف شانه و مچ دست رخ می دهد). احتمالا به همین دلیل، متافیزهای اطراف زانو، محل های شایع استئومیلیت و تومورهای اولیه بدخیم استخوان هستند.
در واقع، مفصل زانو ناحیه ای است که تقریبا همه انواع اختلالات ارتوپدی ممکن است در آن روی دهند. در تشخیص علل شکایت زانو، آرتروسکوپی نقش ویژه ای در بررسی ضایعات داخل مفصلی ایفا می کند اگر چه MRI نسبت به آن نقش مهم تری دارد. تکنیک های جراحی با استفاده از آرتروسکوپی برای برخی اختلالات شایع مانند پارگی منیسک و اجسام آزاد داخل مفصلی به صورت معمول استفاده می شوند.
مزیت جراحی با استفاده از آرتروسکوپی این است که از باز کردن زانو اجتناب می شود و دوره ی بهبودی و نقاهت بیمار به طور قابل توجهی کاهش می یابد. مدت بستری در بیمارستان نیز کاهش می یابد به طوری که امروزه به طور فزاینده ای این اعمال جراحی به صورت “اعمال جراحی روزانه” بدون نیاز به بستری در بیمارستان انجام می شوند.
در سال های اخیر، آرتروپلاستی جایگزینی کامل مفصل زانو به عنوان روش جراحی معمول برای درمان آرتریت ناتوان کننده (روماتویید یا دژنراتیو) به کار رفته است. نتایج روش جراحی جدیدتر آرتروپلاستی زانو باعث شده است این روش به عنوان جایگزینی برای استئوتومی تیبیا برای درمان موارد آرتریت محدود به یک کمپارتمان تیبیو – فمورال مطرح گردد.
جراحی تعویض مفصل زانو چگونه انجام می شود؟
جراحی تعویض مفصل زانو برای همه افراد به یک صورت انجام نمی شود و با توجه به شرایط هر فرد از تکنیکی خاص استفاده می شود.
روش های جراحی تعویض مفصل زانو
در بعضی از مواقع آرتروز در یک قسمت کوچکی از زانو است که الان با توجه به تغییرات و پیشرفت مدرنی که در تعویض مفصل ها ایجاد شده ما می توانیم همان قسمت را فقط تعویض کنیم. برای قسمت های زانو که غضروف خوب و مفصل خوبی دارند را نگه داریم و تعویض مفصل انجام نشود. بعضی از مواقع لازم است خود مفصل لولایی تعویض مفصل شود و گاهی اوقات لازم است علاوه بر مفصل لولایی زانو، کشکک یا پتلا (patella) بیمار هم تعویض شود که بر اساس شرایط بیمار، میزان آرتروز و پیشرفت آن حین عمل و همچنین برنامه های که قبل از عمل داریم تصمیم می گیریم چه کاری بهتر برای بیمارمان انجام دهیم.
مراحل جراحی تعویض مفصل زانو
مرحله اول
مرحل دوم
مرحله سوم
مرحله چهارم
چه کسانی کاندیدای مناسبی برای جراحی تعویض مفصل زانو هستند؟
اولین موردی که باید بدانید این است که در آرتروز های ناتوان کننده جراحی تعویض مفصل انجام می شود و ناتوانی باید در حدی باشد که درد بیمار ما با درمان های دارویی، با فیزیوتراپی، با تزریقات مفصلی و آب درمانی ها خوب نشود و اگر درد ادامه پیدا کند و یک درد مقاوم باشد، نیاز است تعویض مفصل انجام شود . به طور کلی افرادی که دارای شرایط زیر هستند باید تحت این جراحی قرار بگیرند.
- افرادی که شکل ظاهری زانو آن ها دچار تغییر شکل شده باشد.
- افرادی که تمامی روش های غیر جراحی را امتحان کردند و نتیجه ای دریافت نکردند.
- افرادی که بدنشان نسبت به دارو مقاوم شده است و تورم زانویشان از بین نمی رود.
- افرادی که در هنگام خواب و استراحت نیز درد زانو دارند.
- افرادی که دیگر قادر به انجام فعالیت های روزانه مانند پیاده روی، ایستادن و نشستن نیستند.
جراحی تعویض مفصل زانو چه مزایایی دارد؟
جراحی تعویض مفصل زانو دارای مزایایی است که فرد را وادار به جراحی می کند، در زیر به چند نمونه از این موارد اشاره شده است:
تغییر شکل مفصل
معمولا افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل پیدا می کنند شکل پاهایشان تغییر کرده و حالت زانو ضربدری یا زانو پرانتزی به خود می گیرد. با انجام این جراحی شکل پاها نیز اصلاح می شود و اعتماد به نفس فرد افزایش میابد.
استقلال در زندگی روزمره
درد زانو میتواند شما را خانه نشین کند و از انجام فعالیت های روزانه باز دارد، حتی ممکن است شما دیگر قادر به راه رفتن و بالا و پایین رفتن پله ها نباشید. در نتیجه با جراحی زانو به حالت طبیعی زندگی برمی گردید و می توانید مستقلانه به کار های روزمره خود بپردازید.
از بین رفتن درد زانو
از اصلی ترین دلایلی که افراد برای جراحی تعویض مفصل زانو اقدام می کنند درد بی نهایت است که فرد را عاصی کرده و زندگی اش را تحت تاثیر قرار داده است. میتوان گفت حدود ۸۰ تا ۹۵ درصد از افرادی که تحت این جراحی قرار گرفته اند، دردشان بهبود یافته و در هنگام انجام فعالیت ها حس بهتری را تجربه می کنند.
سن مناسب برای جراحی تعویض مفصل زانو
معمولا تا سن ۵۵، ۶۰ و حتی تا ۶۵ سالگی شاید نیاز به تعویض مفصل نباشد. اما بعضی از مواقع می بینیم که آرتروز بیمار به قدری پیشرفت کرده است یا مشکلات زمینه ای در همان مفصل داشته که باعث آرتروز پیشرفته شده است و آنقدر این آرتروز پیشرفته است که به هیچ درمانی بیمار جواب نمی دهد مثلا در سن چهل، چهل و پنج سالگی ناتوان است، در اینجا شرایط سنی حاکم نیست و باید تعویض مفصل انجام شود تا بیمارمان بتواند زندگی خوبی داشته باشد. هدف ما از تعویض مفصل بالا بردن کیفیت زندگی و لایف استایل بیماران است، اگر بیماران ما نتوانند یک زندگی خوبی داشته باشند مسلما باعث عوارض جسمانی مثل درگیری سایر مفاصل، درگیری مفاصل فاست جوینت ها، کمر، مفصل زانو مقابل یا مفصل لگن هم شود. پس ما برای اینکه سایر مفاصل فشار بیشتری به آن ها نیاید و برای اینکه بیمار از نظر روانی حال خوبی داشته باشد و درد نداشته باشد تا بتواند به کارهای روزانه اش برسد از تعویض مفصل استفاده می کنیم. مسلما در کسانی که آرتروز های بسیار شدید داشته باشند بدون توجه به سن نیاز به تعویض مفصل می شود.
عوارض جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی آرتروپلاستی زانو نیز مانند سایر جراحی های درمانی و زیبایی ممکن است با عوارضی همراه باشد که در زیر تعدادی از آن ها را به طور مختصر به شما خواهیم گفت:
ایجاد عفونت پس از جراحی
یکی از عوارض نادری که ممکن است پس از جراحی آرتروپلاستی به وجود آید عفونت است که در صورت بروز مشکلات حادی ایجاد می کند. عفونت ممکن است حدود ۹۰ روز پس از جراحی بروز کند که آن هم ناشی از باکتری هایی است که در حین جراحی وارد بدن می شود.
ایجاد درد پس از جراحی
معمولا درد پس از همه جراحی ها امری طبیعی است و باید به مروز زمان کم شود و در نهایت از بین برود. اگر درد در ناحیه جراحی شده پس از گذشت مدت زمانی بهبود نیافت باید فورا به پزشک خود مراجعه کرده و این موضوع را مطرح کنید تا علت بررسی شود.
حساسیت به قطعات فلزی
جنس ایمپلنت های استفاده شده در جراحی تعویض مفصل زانو از فلزاتی مانند تیتانیوم و کبالت است و ممکن است در برخی افراد مشکلات آلرژیک ایجاد کند.
آسیب به رگ ها
در پشت زانو سرخرگ های اصلی پا قرار دارد در طی این جراحی ممکن است در مواقع نادر این رگ آسیب ببیند. در صورت چنین اتفاقی جراح عروق خونی میتواند آن را ترمیم و بازسازی کند.
عوارض مربوط به بیهوشی
در جراحی تعویض مفصل زانو جراح با توجه به وضعیت بیمار از یکی از روش های بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی استفاده می کند. بیهوشی ممکن است برای بیماران خطرات و عوارضی را همراه داشته باشد که در ادامه به آن اشاره می کنیم:
- سرگیجه
- حالت تهوع
- خواب آلودگی
- حساسیت
ایجاد لخته خون پس از جراحی
یکی از خطراتی که پس از جراحی تعویض مفصل زانو وجود دارد ایجاد لخته خون است که اگر این لخته توسط جریان خون وارد ریه شود می تواند مشکلاتی مانند آمبولی را به همراه داشته باشد. ایجاد لخته خون می تواند در حین جراحی یا چند ساعت بعد از آن اتفاق بیوفتد اما علائم آن چندین روز بعد نمایان می شود. اگر لخته های خونی به ریه ها برسد علائم زیر در بدن بروز می کند:
- مشکل در تنفس
- احساس سرگیجه و از هوش‌رفتگی
- افزایش ضربان قلب
- تب ملایم
- سرفه همراه با خون یا بدون خون
اقدامات قبل از جراحی آرتروپلاستی زانو
اقداماتی که بایستی باید برای جراحی آرتروپلاستی زانو انجام شامل موارد ذیل است:
- یکی از اقدامات لازم قبل از جراحی تعویض مفصل زانو انجام معاینات لازم توسط متخصص ارتوپد می باشد. به خوبی تحقیق کنید و به دنبال بهترین جراح تعویض مفصل زانو باشید. شما میتوانید به چندین جراح مراجعه کنید تا نظرشان را در مورد روش درمان مورد نیاز شما بیان کنند.
- بعد از بررسی و معاینه توسط پزشک با توجه به شرایط فیزیکی فرد، آزمایشاتی نظیر: آزمایش خون، نوار قلب و … انجام می شود تا بتواند درست ترین تشخیص را داشته باشد. در صورت جراحی پزشک به شما نکاتی را خواد گفت.
- در صورتی که داروی خاصی مصرف می کنید و یا بیماری ای دارید حتما جراح را از این موضوع مطلع کنید.
- مدتی قبل از جراحی با مشورت پزشک دارو های رقیق کننده خون را قطع کنید و یا کاهش دهید.
- از دو هفته قبل از جراحی مصرف الکل و سیگار را قطع کنید.
- در روز جراحی حتما مدارک و آزمایشات خود را همراه داشته باشید.
- در روز جراحی فردی را به عنوان همراه با خود بیاورید تا در انجام کار ها به شما کمک کند.
هزینه جراحی تعویض مفصل زانو چه مقدار است؟
بسیاری از مراجعه کنندگان برای جراحی های ارتوپدی ابتدا در مورد هزینه ها سوال می کنند. لازم به ذکر است که هزینه جراحی تعویض مفصل زانو به عوامل مختلفی بستگی دارد که در زیر به این عوامل اشاره می کنیم:
- شدت تخریب مفصل
- جنس پروتز های استفاده شده در جراحی
- سن بیمار و وضعیت جسمی او
- مقدار دستمرد جراح ارتوپدی
- دستمزد کادر درمان و پزشک بیهوشی
- هزینه بیمارستان یا کلینیک
- مدت زمان بستری در بیمارستان
- شهر و منطقه
آیا هزینه جراحی تعویض مفصل زانو تحت پوشش بیمه قرار می گیرد؟
هر بیمه ای (تامین اجتماعی- تکمیلی و … ) با توجه قوانین خاص خود مقداری از هزینه جراحی ها ر را متقبل می شود. از آن جایی که جراحی تعویض مفصل زانو جزو جراحی های درمانی است معمولا مقداری از آن توسط شرکت های بیمه پرداخت می شود. برای اطلاعات بیشتر در این مورد به دفتر بیمه خود مراجعه فرمایید.
ضرورت مراجعه به بهترین جراح تعویض مفصل زانو
یکی از مشکلات رایج بین افراد این است که بیماری های مربوط به زانو را جدی نمی گیرند و آن قدر صبر می کنند تا بیماری آن ها پیشرفت کند. همین مساله باعث می شود که دوره بهبودی بیمار بسیار طولانی و پیچیده شود و درمان های غیر تهاجمی جواب ندهد. بهتر است با احساس کمترین دردی در ناحیه زانو به بهترین متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا علت بررسی شود.
فیلم رضایت مراجعه کنندگان از جراحی تعویض مفصل توسط دکتر رضا شیروانی
ویس رضایت یکی از مراجعه کنندگان دکتر رضا شیروانی را بشنویم:
ویژگی های بهترین جراح تعویض مفصل زانو
تعویض مفصل زانو جراحی است که نیاز به دقت و مهارت بالای پزشک دارد و شما نباید بدون تحقیق و کسب اطلاعات کافی در مورد پزشک دست به این جراحی بزنید. در زیر به شما ویژگی های بهترین جراح تعویض مفصل زانو را معرفی می کنیم:
- جراح باید از جدید ترین متد های جراحی روز دنیا مطلع باشد و در صورت لزوم از آن استفاده کند.
- جراح زانو باید تعداد زیادی جراحی تعویض مفصل با نتیجه موفقیت آمیز انجام داده باشد و بیمارانش رضایت کامل داشته باشند.
- بهترین جراح تعویض مفصل زانو پزشکی است که خوب به حرف های بیمار گوش دهد و او را درک کند.
- دکتر خوب تعویض مفصل زانو باید قدرت تشخیص و تصمیم گیری بالایی داشته باشد تا در هر زمان بتواند بهترین روش درمان را ارائه دهد.
- پزشک باید خوش برخورد باشد و با بیمارانش احساس همدردی کند.
- جراح خوب تعویض مفصل زانو نباید به فکر منافع شخصی خودش باشد و اگر بیمار نیاز به جراحی نداشته باشد باید به او گوشزد کند.
- جراح باید راز دار باشد و نباید اطلاعات شخصی بیمارانش را در اختیار شخص دیگری قرار دهد.
نحوه پیدا کردن جراح خوب آرتروپلاستی
۱- موتور جست و جو
بینگ و گوگل از جمله موتور های جست و جو ای هستند که می توانند اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهند. شما کافی است کلمه مورد نظر (بهترین جراح تعویض مفصل زانو) را جست و جو کرده تا لیستی از بهترین متخصصین در اختیارتان قرار گیرد.
۲- شبکه اجتماعی
امروزه شبکه خهای اجتماعی جزوی از زندگی افراد شده اند که روزانه حداقل یکبار به آن سر میزنند. شما میتوانید با مراجعه به پرفایل شخصی هر پزشک در مور دانواع جراحی ها و میزان رضایت مراجعه کننده اطلاعات مفیدی به دست آورید.
۳- دوستان و آشنایان
برای پیدا کردن یک جراح زانو خوب میتوانید از دوستان، آشنایان و همسایگانتان کمک بگیرید. اگر خود و یا دوستانشان تجربه جراحی تعویض مفصل دارند میتوانند به شما کمک کرده تا از روند جراحی اطلاع یابید.
۴- انجمن ها
انجمن ها محیطی دوستانه را برای شما فراهم کرده تا بتوانید اطلاعات خود را با سایر افراد به اشتراک بگذارید، همچنین شما میتوانید از نظرات و پیشنهادات سایرین برای پیدا کردن یک جراح خبره و ماهر کمک بگیرید.
۵- مراجعه به مطب
در نهایت میتوانید با داشتن لیستی از پزشکان مورد نظر که تایید شده اند به مطب مراجعه کنید تا با مراجعه کنندگان و افرادی که تحت جراحی قرار گرفته اند به صورت حضوری ملاقات کنید.
چرا دکتر رضا شیروانی بختیاری؟
دکتر رضا شیروانی بختیاری فارغ التحصیل پزشکى عمومى از دانشگاه تهران و فارغ التحصیل دوره تخصص ارتوپدى از دانشگاه فردوسى مشهد هستند. ایشان در سال ۱۳۹۲ رتبه برتر آزمون بورد تخصصی بودند و دوره تخصصى آسیبهاى ورزشى و ارتروسکوپى از ایتالیا را گذراندند.
مشاوره با دکتر شیروانی
سوالات متداول آرتروپلاستی زانو
را های ارتباطی با دکتر شیروانی بختیاری
آدرس:
تهران، خیابان جردن، ناهید شرقی، پلاک ۲۰ (داروخانه دکتر خاوری)، طبقه اول، واحد ۳ غربی
شماره تماس:
ساعت کاری : ۱۵ الی ۲۰
با عرض سلام و تشکر ویژه از جناب آقای دکتر.ما راه رفتن دوباره مادربزرگم را مدیون عمل بی نقص شما هستیم.هر چند این تشکر در برابر زحمات شما ناچیز هست.خدا را شکر میکنم که پزشک با اخلاق و حرفه ای چون شمارو پیش روی ما گذاشت.
سلام خانم دکتر راد گرامى، خواهش میکنم، ممنونم از لطف شما، بنده فقط انجام وظیفه کردم .
سلام اقای دکتر، پدر من آرتروز شدید زانو داره و اینکه بعضی وقتها زانوهاش خیلی درد میگیره یه دکتر رفتیم گفتن باید جراحی کنه . خواستم بپرسم همین طور هست برای اینکه خوب بشه فقط باید جراحی بشه یا راه دیگه ای ام هست . ممنون میشم راهنمایی کنید.
سلام
باید رادیوگرافى را ببینم، درکل ارتروز اگر قابل تحمل نباشد به جراحى نیاز دارد
سلام
هزینه عمل تعویض مفصل زانو بسته به نوع پروتز و بیمه بیمار متفاوت است .
سلام من مامانمو برای جراحی تعویض میخوام بیارم … میخواستم ببینم چن روز باید تو بیمارستان بمونیم؟
سلام با توجه به وضعیت بیمار مدت زمان بستری متفاوت است
سلام تو دوران کرونا هم جراحی تعویض مفصل زانو انجام میشه؟
با سلام بله تمامی جراحی ها با رعایت پروتکل های بهداشتنی قابل انجام است