یکی از آسیب های شایع در اندام تحتانی پیچ خوردگی مچ پا است که این مفصل بیش از هر مفصلی در بدن دچار پیچ خوردگی و آسیب می شود . این آسیب در جوانان و میانسالان بیشتر دیده می شود، که اکثر مواقع در حین ورزش و راه رفتن رخ می دهد. درمان پیچ خوردگی مچ پا به شدت آسیب پا بستگی دارد. اگرچه اقدامات خود مراقبتی و داروهای مسکن بدون نسخه ممکن است تمام چیزی باشد که شما نیاز دارید، اما یک ارزیابی پزشکی برای نشان دادن میزان پیچ خوردگی مچ پا و تعیین درمان مناسب بسیار ضروری است.
آناتومی مچ پا
لیگامان ها بافت محکمی هستند که انعطاف پذیری بالایی دارند و سبب استحکام مفصل می شود . لیگامان ها سبب حرکت مفصل در جهت خاص می شود . دلیل اصلی پیچ خوردن مچ پا جابجاشدن بیش از حد لیگامان ها می باشد .
علائم پیچ خوردگی مچ پا
پیچ خوردگی مچ پا همراه با درد، تورم در قسمت خارجی مچ پا می باشد که گاهی نیز ممکن است کبودی و خونمردگی در این نواحی دیده شود و معمولا حرکت مچ پا به ویژه در حین حرکات چرخشی مچ، منجر به درد می شود.
علائم و نشانه های پیچ خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب می تواند متفاوت باشد. علائم شامل موارد زیر می شود:
- درد، به ویژه هنگامی که وزن را روی پای آسیب دیده وارد می شود.
- حساسیت هنگام لمس و تماس مچ پا
- تورم و کبودی
- دامنه ی حرکتی محدود
- بی ثباتی در مچ پا
- صدا در زمان آسیب دیدن
علت پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
پیچ خوردگی مچ پا اغلب با انجام ورزش همراه است، به خصوص ورزشهایی که شامل تغییر جهت ناگهانی پا می شوند و یا جایی که می پرید و ممکن است به طرز ناخوشایندی فرود بیایید. همچنین پیاده روی یا ورزش روی سطح ناهموار و یا اینکه فرد دیگری در حین یک فعالیت ورزشی روی پای شما پا می گذارد یا فرود می آید. این ها شامل فوتبال، بسکتبال، والیبال و سنگنوردی است. اما پیچ خوردگی مچ پا همیشه با ورزش مرتبط نیست. ممکن است در حین انجام فعالیت های روزمره نیز مچ پای شما پیچ بخورد. موارد خاصی وجود دارد که می تواند خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش دهد. مانند:
- تازه وارد بودن به یک ورزش یا عدم تمرین صحیح
- قبل از ورزش بدن خود را به درستی گرم نکرده اید.
- پوشیدن کفشهای نامناسب، که ممکن است باعث شود بیشتر روی مچ پایتان بچرخید.
- به طور منظم ورزش نمی کنید، به این معنی که عضلات و مفاصل شما ممکن است ضعیف تر و مستعد آسیب باشند.
- نداشتن هماهنگی یا تعادل ضعیف
- کم وزن بودن.
اگر قبلاً مچ پای شما پیچ خورده است، احتمال اینکه دوباره این اتفاق بیفتد زیاد است. به این دلیل که، رباطهای مچ پا ممکن است حتی پس از بهبودی ضعیفتر شوند.
تشخیص پیچ خوردگی مچ پا
پزشک متخصص ارتوپد معمولاً میتواند با سؤال در مورد علائم و معاینه شما، پیچ خوردگی مچ پا را تشخیص دهد. آن ها دقیقاً از شما می پرسند که چگونه به مچ پا آسیب رسانده اید و آیا می توانید پس از آن بایستید و راه بروید. وقتی شما را معاینه می کنند، درد، تورم و کبودی اطراف مچ پای شما را بررسی می کنند. پزشک شما همچنین ممکن است بررسی کنند که چقدر می توانید مچ پای خود را حرکت دهید و آیا می توانید وزنی روی پای خود بیاورید یا خیر.
به منظور تشخیص پیچ خوردگی مچ پا ابتدا متخصص ارتوپدی خوب رادیوگرافی را تجویز می نماید سپس جهت بررسی های بیشتر آسیب دیدگی غضروف ها ام.آر.آی انجام می گردد .
جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا
بهترین روش پیشگیری از پیچ خوردگی پا قبل از انجام هر گونه فعالیت ورزشی بدن خود را به خوبی گرم نماید . روی زمین صاف راه بروید و بدوید و از کفش مناسب استفاده نماید . در صورتی که حین انجام فعالیت های ورزشی احساس درد کرده اید بهتر است از ورزش کردن خودداری کنید.
نکات زیر می تواند به شما در جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا یا پیچ خوردگی های مکرر پا کمک کند:
- قبل از ورزش یا تمرین خود را گرم کنید.
- هنگام راه رفتن، دویدن یا کار روی سطح ناهموار بسیار مراقب باشید و از کفش مناسب استفاده کنید.
- روی مچ پا ضعیف یا قبلاً آسیب دیده از یک بریس یا چسب برای حمایت از مچ پا استفاده کنید.
- کفشی بپوشید که برای فعالیت های شما مناسب باشد.
- سعی کنید کمتر کفش های پاشنه بلند را بپوشید.
- قدرت و انعطاف عضلانی بدن خود را حفظ کنید.
- تمرینات ثبات، از جمله تمرینات تعادلی را تمرین کنید.
درمان پیچ خوردگی مچ پا
درمان پیچ خوردگی مچ پا با توجه به شدت آن متفاوت می باشد . به طور مثال در موارد شدید به مدت دو تا سه هفته از گچ گیری جهت بی حرکت نگه داشتن مفصل مورد استفاده قرار می گیرد اما در موارد خفیف آتل می تواند در درمان موثر باشد . اما در صورتی که درمان به موقع انجام نشود می تواند سبب ناپایداری و درد شدید شود .
درمان غیر جراحی پیچ خوردگی مچ پا
درمان های غیر جراحی به منظور حمایت از ناحیه آسیب دیده می باشد . طول دوره زمان بهبودی این عارضه معمولا بین چهار تا شش هفته می باشد . اقداماتی که برای آسیب های نوع یک لازم است عبارتست از:
- از گذاشتن پای آسیب دیده بر روی زمین اجتناب ورزید .
- استفاده از کمپرس سرد روزی سه تا چهار مرتبه و هر بار به مدت بیست تا سی دقیقه بسیار موثر است .
- بهتر است در ۴۸ ساعت اولیه پا آسیب دیده را بالاتر از سطح بدن نگه دارید .
- استفاده از بانداژ و باند های کشی
به منظور بهبود دامنه حرکتی مچ پا بعد از انجام فعالیت های فوق بهتر است با نظر و صلاح دید متخصص ارتوپدی حرکات ورزشی یا فیزیوتراپی انجام دهید .
درمان جراحی پیچ خورگی مچ پا
زمانی مجبور به انجام جراحی پیچ خوردگی مچ پا می شویم که درمان های غیر جراحی جواب ندهد در این صورت توسط جراحی لیگامان های پاره شده بازسازی می شوند.
درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل
اگر دچار پیچ خوردگی مچ پا هستید، کارهای زیادی می توانید درخانه انجام دهید تا علائم خود را در چند روز اول کاهش دهید. کارهایی هستند که می توانید برای کاهش درد و کمک به بهبودی در دو یا سه روز اول انجام دهید. عبارتند از:
- محافظت کنید. شما باید بعد از آسیب مستقیماً به مچ پای خود استراحت دهید و از آسیب بیشتر محافظت کنید.
- قرار دادن کمپرس سرد روی مچ پا که دچار پیچ خوردگی شده است، مانند کیسه ای یخ یا نخود فرنگی یخ زده که در یک حوله پیچیده شده است، ممکن است به تورم کمک کند. این کار را هر چند ساعت یکبار در دو یا سه روز اول حدود ۲۰ دقیقه انجام دهید.
- برای فشرده کردن مچ پا آسیب دیده و کاهش تورم از بانداژ استفاده کنید.
- باید مچ پای خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. سعی کنید پای خود را روی یک صندلی یا کوسن قرار دهید.
- حمام داغ، دوش یا سونا نداشته باشید و از بسته های حرارتی و مالش اجتناب کنید.
- نوشیدن الکل می تواند بهبودی شما را کند کند.
- از دویدن یا انجام هر نوع ورزش متوسط خودداری کنید. این می تواند باعث آسیب بیشتر به مچ پا شود.
- ماساژ دادن نواحی آسیب دیده می تواند باعث تورم و آسیب بیشتر شود، بنابراین از این کار برای یک یا دو روز اول اجتناب کنید.
مدت زمان بهبودی پیچ خوردگی مچ پا
بهبودی پیچ خوردگی مچ پا به شدت آسیب پا بستگی دارد. معمولا اکثر پیچ خوردگی ها خفیف هستند و با کمپرس یخ و بالا نگاه داشتن پا درمان می شوند. بهبودی پیچ خوردگی های خفیف، بعد از چند روز تا یک هفته شروع شده و شاید تا ۶ هفته ادامه یابد.
پیچ خوردگی های شدید تر بیشتر طول می کشند تا کامل بهبود یابند. پیچ خوردگی های شدید ممکن است باعث درد زیادی شوند و بازگشت به فعالیت های روزمره ممکن است چند هفته تا چند ماه زمان ببرد.
عوارض پیچ خوردگی مچ پا
عدم درمان مناسب و به موقع پیچ خوردگی مچ پا، شرکت خیلی زود در فعالیت های ورزشی پس از پیچ خوردگی مچ پا یا پیچ خوردگی مکرر مچ پا ممکن است منجر به بروز عوارض زیر شود:
- درد مزمن مچ پا
- بی ثباتی مزمن مفصل مچ پا
- آرتریت در مفصل مچ پا
نتیجه گیری
پیچ خوردگی مچ پا در اثر آسیب ها و صدمات وارده در فعالیت های ورزشی ممکن است رخ دهد که این آسیب ها قابل پیشگیری است به منظور درمان و پیشگیری از عوارض بیشتر در صورت مشاهده هر گونه علائم به متخصص ارتوپدی مراجعه نمایید .
