روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی

روماتیسم یک بیماری نادری و اسم یک بیماری خاص نیست . در واقع روماتیسم یک اسم کلی برای مجموعه ای از بیماری هاست که انواع متفاوتی دارد و برخی از آن ها هستند که مفصل را درگیر می کند و از بین آن ها بعضی ها علاقه خاصی به مفصل ران و زانو دارند .

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید در واقع یک بیماری مزمن چند مفصلی است که معمولا مفاصل کوچک دست و پا را درگیر می کند در صورتی که درمان نشود می تواند سایر ارگان های بدن را درگیر نماید . روماتیسم انواع مختلفی دارد که در بین بیمای های روماتیسمی شایع ترین آن آرتریت روماتوئید است .

شیوع آن بستگی به نژاد دارد و شیوع این بیماری در ایران تقریبا یک درصد می باشد و معمولا در زنان بیشتر از مردان است و در تمام سنین رخ می دهد ولیکن در حدود سنی ۳۰ – ۵۰ سالگی بیشترین بروز بیماری روماتیسم مفصلی بیشتر خواهد بود .

بیماری روماتیسم سبب اختلال در سیستم ایمنی شده و همچنین موجب می شود تا سیستم ایمنی بدن که وظیفه آن دفاع در مقابل عوامل خارجی است به اشتباه به یکی از ارگان های بدن حمله کند . روماتیسم مفصلی شروع آن با مفصل است و در واقع این بیماری جز بیماری های خود ایمنی به شمار می آید .

در صورتی که بیماری روماتیسم مفصلی به موقع تشخیص داده نشود و کنترل نگردد می تواند یک سیر پیشرونده داشته باشد و مفاصل بیشتری از بدن را درگیر نماید و حتی موجب درگیری دیگر ارگان ها و اندام های بدن شود . به طور مثال روماتیسم های کنترل نشده موجب درگیری ریه، قلبی و عروقی، فشار خون و التهاب عروق می شود . علاوه بر موارد ذکر شده می تواند موجب از کار افتادگی فرد و معلولیت در شخص شود .

شایان ذکر است با درمان های رایج علائم در ۷۵% بیماران طی یک سال بهبود می یابد اما حدود ۵ – ۱۰ % بیماران علی رغم درمان، نهایتا معلولیت پیدا خواهند کرد .

علائم و نشانه های روماتیسم مفصلی

این بیماری علائمی غیر اختصاصی دارد و فرد ممکن است دچار بی حالی، بی اشتهایی، تب خفیف و کاهش وزن شود . زمانی که بیماری شروع می شود درگیری مفصل ها است . بیماری های روماتیسم علائمی آن ها معمولا خشکی صبحگاهی مفاصل می باشد . درگیری در مفاصل کوچک دست، مچ دست، آرنج، شانه، پا، مچ پا و زانو می باشد .

علائم شایع روماتیسم مفصلی

• تب خفیف
• وجود برآمدگی های زیر پوست
• خشکی صبحگاهی مفصل ها
• شروع آهسته یا ناگهانی درد
• قرمزی و گرمی
• تورم مفصل
• درد در تمام مفاصل دست، مچ دست، آرنج، شانه، پا و مچ پا

علل و عوامل افزایش دهنده خطر روماتیسم مفصلی

علل اصلی این بیماری ناشناخته است ولی این بیماری احتمالا منشا خودایمنی دارد . بنابراین باید به فاکتورهای خطر این بیماری پرداخت . فاکتور های خطر به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتست از: فاکتور های خطر ژنتیکی و محیطی می باشند . تعامل این دو فاکتور با یکدیگر سبب بروز این بیماری می شود . فاکتور های خطر ژنتیکی در نژاد های مختلف متفاوت می باشد و از جمله فاکتور های محیطی شامل استرس، استعمال دخانیات، برخی از عفونت ها و … می باشد و عوامل محیطی نقش پررنگی تری نسبت به عوامل ژنتیکی خواهد داشت .

عوارض احتمالی بیماری روماتیسم مفصلی

این بیماری می تواند عوارض احتمالی را برای فرد به همراه داشته باشد که این عوارض عبارتست از: اختلال بینایی، کم خونی، ایجاد تغییر شکل در مفصل به صورت دائمی و از کار افتادگی فرد را در پی داشته باشد اما برخی دیگر از این عوارض و بروز مشکلات می تواند به علت مصرف داروها باشد .

تشخیص روماتیسم مفصلی

تشخیص ابتدا به صورت گرفتن شرح حال از فرد توسط متخصص ارتوپدی و سپس انجام معاینات لازم می باشد . به غیر از علائم بالینی و آزمایشگاهی استفاده از تصویربرداری هم می تواند کمک کننده باشد . معمولا علائم رادیوگرافی در شیوع بیماری روماتیسم مفصلی وجود ندارد به غیر از تورم مفاصل که با معاینه بالینی هم قابل تشخیص می باشد . اما سیر بیماری بر اساس شدت بیماری ممکن است تغییرات رادیوگرافی به صورت تخریب فضای مفصلی یا کاهش فضای مفصلی دیده شود . استفاده از سونوگرافی و ام.آر.آی گاهی برای تشخیص شدت بیماری تجویز می شود . بنابراین تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید براساس مجموعه ای از یافته های بالینی، آژمایشگاهی، رادیولوژی، تصویربرداری (ام.آر.آی و سونوگرافی  در صورت نیاز) می باشد .

درمان روماتیسم مفصلی

بعد از تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی درمان با توجه به شدت بیماری درمان در افراد متفاوت است . روش درمانی قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما آنجه در درمان و کنترل بیماری موثر است عبارتست از:

دارو درمانی

مصرف داروهای درمانی با توجه به شدت بیماری متفاوت است و اثر داروهای درمانی روماتیسم مفصلی تا حدودی طولانی می باشد . در صورتی که درمان با مصرف داروهای استروئیدی پاسخ گو نباشد و یا منع مصرف وجود داشته باشد . گام دوم درمان مصرف داروهای بیولوژیک می باشد که مصرف این نوع داروها از بدشکل شدن مفصل پیشگیری می نماید و عوارض بسیار کمتری را به همراه خواهد داشت . در نهایت باید گفت، مصرف دارو به منظور کنترل بیماری می باشد .

فعالیت های ورزشی

انجام فعالیت های ورزشی با توجه به شدت بیماری متفاوت است و در صورت انجام فعالیت های ورزشی که در روند درمان بیماری موثر است حتما با متخصص ارتوپدی خود مشورت لازم را انجام دهید . حدالمقدور به طور فعال ورزش کنید تا قدرت عضلانی و حرکت مفصل حفط شود .

فعالیت های فیزیکی

در صورت مشاهده هر گونه علائم بیماری نظیر تب بهتر است به استراحت بپردازید . پس از آن می توانید به انجام فعالیت روزانه خود ادامه دهید .

استفاده از آتل

استفاده از آتل می تواند در حمایت و خفاظت از مفصل دچار بیماری کمک کننده باشد .

رژیم غذایی

رژیم غذایی معمولی و متعادل داشته باشید و در صورتی که اضافه وزن دارید، وزن خود را کم نماید . چاقی می تواند سبب فشار آوردن به مفاصل شود .

تعویض مفصل

درگیر شدن یک مفصل با روماتیسم معمولا باعث درد، تورم و گاهی خشک شدن حرکات آن می شود . بعضی از روماتیسم ها موجب تخریب مفصل می شود .

روماتیسم مفصلی می تواند مفصل را تخریب نماید و اگر روماتیسم تنها موجب درد و خشکی مفصل شود درمان آن فقط مصرف دارو است . ولی گاهی روماتیسم به اندازه ای مفصل را تخریب می کند و درد آنقدر تشدید می شود که با دارو قابل درمان نیست و در این زمان راه چاره جراحی تعویض مفصل می باشد .

شایان ذکر است، جراحی تعویض مفصل در بیماران روماتیسم مفصلی متفاوت است و نیاز است تا متخصص ارتوپدی دقت بیشتری نماید زیرا مصرف برخی از داروها می تواند در نتیجه جراحی تعویض مفصل زانو یا ران موثر می باشد .

نتیجه گیری

درصورت مشاهده هر گونه علائم بهتر است سریعا به پزشک مراجعه نماید تا با تشخیص به موقع از شدت بیماری بکاهید و از شدت عوارض احتمالی پیشگیری نماید .

برای کسب اطلاعات بیشتر به بهترین متخصص ارتوپد در غرب تهران مراجعه نمایید .